Z pewnością pojęcie pory nocnej nie jest obce kadrowej rozliczającej czas pracy pracowników oraz sporządzającej listy płac. Pora nocna w przypadku branży transportowej i kierowców zawodowych ma jednak szczególne znaczenie.
Należy zwrócić uwagę, że w przypadku kierowców zawodowych mamy do czynienia z dwoma porami nocnymi. Jak to jest możliwe?
Pora nocna według kodeksu pracy
Kwestia pory nocnej została uregulowana w rozdziale IV Kodeksu pracy, a konkretnie w art. 1517. Zgodnie z przepisami pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21:00 a 07:00. To pracodawca określa porę nocną obowiązującą w jego przedsiębiorstwie, która może być wyznaczona w godzinach, np. 21:00 – 05:00, 22:00 – 06:00 lub 23:00 – 07:00. Oczywiście nie jest to katalog zamknięty, bowiem pora nocna może obejmować inne godziny, np.: 22:30 – 06:30, w zależności od specyfiki danego zakładu pracy.
Pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej ¼ czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną, jest pracującym w nocy.
Obowiązek informacyjny wobec pracownika
Każdy pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika o obowiązującej w danym przedsiębiorstwie porze nocnej. Informacja taka powinna znajdować się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy. Natomiast pracodawcy, którzy nie są zobligowani do posiadania układu zbiorowego ani regulaminu pracy, muszą przekazać pracownikowi informację o obowiązującej porze nocnej w formie pisemnej, najczęściej w dokumencie „informacja o warunkach zatrudnienia”, wydawanym w trybie art. 29 § 3 kp.
Zakaz pracy w porze nocnej
Przepisy wyraźnie wskazują grupy pracowników, którzy nie mogą pracować w porze nocnej:
- Kobiety w ciąży
- Pracownicy opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez nie 8 roku życia – chyba że wyrazi na to zgodę
- Pracownicy młodociani (osoba, która ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 lat). W tym miejscu warto zwrócić uwagę, że pora nocna dla młodocianego została w wprost określona w przepisach i przypada między godzinami 22:00 a 6:00.
- Pracownicy niepełnosprawni – zakaz może zostać zniesiony na prośbę pracownika i za zgoda lekarza prowadzącego
Praca w porze nocnej a wynagrodzenie
Pracownikowi wykonującego pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów (aktualnie minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 3600,00 zł).
Pora nocna według ustawy o czasie pracy kierowcy
Ustawa o czasie pracy kierowcy podaje definicję pory nocnej, zgodnie z którym pora nocna to okres czterech godzin pomiędzy godziną 00:00 i godziną 07:00. Tak przyjętą definicję pory nocnej stosuje się wyłącznie do celów ustalania czasu pracy.
Zgodnie z przepisami bowiem, w przypadku gdy praca jest wykonywana w porze nocnej, czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godzin między dwoma kolejnymi okresami dziennego odpoczynku albo dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku.
Należy podkreślić, że przepis ten dotyczy wyłącznie kierowców, którzy zatrudnieni są na podstawie stosunku pracy (nie dotyczy zatem kierowców – właścicieli firm oraz zleceniobiorców).
Pracodawca jest zobowiązany poinformować kierowców o obowiązujących ich przepisach z zakresu czasu pracy, w sposób u niego przyjęty.
