Urlop wypoczynkowy jest gwarantowany pracownikom przez prawo. Pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi urlopu w wymiarze określonym w Kodeksie pracy. Nieudzielenie urlopu lub jego utrudnienie jest wykroczeniem, które może skutkować nałożeniem kary pieniężnej.
URLOP WYPOCZYNKOWY – CECHY
Prawo do urlopu wypoczynkowego jest jednym z najważniejszych uprawnień pracowniczych. Przepisy prawa pracy gwarantują, że urlop powinien być:
- coroczny,
- nieprzerwany,
- płatny.
Urlop wypoczynkowy służy regeneracji sił i powinien być wykorzystany w naturze, czyli jako dni wolne od pracy. Wypłata ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop jest możliwa tylko w wyjątkowych sytuacjach, np. przy zakończeniu umowy o pracę. Pracownik nie może zrezygnować z urlopu ani przenieść go na inną osobę
NABYCIE PRAWA DO URLOPU W PIERWSZYM ROKU ZATRUDNIENIA
Pracując pierwszy rok, zyskujesz prawo do urlopu stopniowo, z upływem każdego miesiąca. Wymiar urlopu w pierwszym roku jest liczony proporcjonalnie co oznacza, że prawo do urlopu w pierwszym roku pracy narasta proporcjonalnie w miarę upływu okresu zatrudnienia i powiększa się z każdym przepracowanym miesiącem o 1/12 wymiaru urlopu.
WYMIAR URLOPU WYPOCZYNKOWEGO
Zgodnie z art. 154 kodeksu pracy, wymiar urlopu wynosi:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
JAK USTALIĆ WYMIAR URLOPU WYPOCZYNKOWEGO?
Zgodnie z art. 154 1. Kodeksu pracy
- 1. Do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy.
- 2.W przypadku jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy wliczeniu podlega także okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy.
Ponadto, do okresu zatrudnienia wliczane są także lata nauki. Jednak jeżeli nauka była pobierana w latach zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się okres zatrudnienia lub okres pobierania nauki, w zależności, która opcja jest korzystniejsza dla pracownika. Zgodnie z artykułem 155 Kodeksu pracy do okresu pracy wlicza się odpowiednio z tytułu ukończenia:
- zasadniczej lub równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
- średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
- szkoły policealnej – 6 lat,
- szkoły wyższej – 8 lat.
Co ważne, okresy zatrudnienia NIE PODLEGAJĄ ZSUMOWANIU.
W JAKI SPOSÓB NALEŻY PRACOWNIKOWI UDZIELIĆ URLOPU WYPOCZYNKOWEGO ?
Urlop wypoczynkowy przysługuje w dni, które są dla pracownika dniami pracy zgodnie z jego grafikiem. Długość urlopu jest liczona w godzinach i odpowiada liczbie godzin, które pracownik pracuje w danym dniu. Jeden dzień urlopu równa się 8 godzinom pracy. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracownik ma mniej niż 8 godzin urlopu do wykorzystania – wówczas może wziąć urlop tylko na część dnia.
NIEWYKORZYSTANIE URLOPU WYPOCZYNKOWEGO W ROKU KALENDARZOWYM
Przepisy w zakresie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowy zostały uregulowane w Kodeksie Pracy a mianowicie w art. 168. Kodeksu Pracy:
„Urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego; nie dotyczy to części urlopu udzielanego zgodnie z art. 1672”.
Oznacza to, że pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi w pierwszej kolejności zaległego urlopu wypoczynkowego. Niewykorzystany urlop trzeba wykorzystać do 30 września następnego roku. Jeśli pracodawca nie zadba o to, może zostać ukarany. Pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop bez jego zgody. Jeśli pracownik się nie zgodzi, pracodawca może nałożyć karę
CZY PRACODAWCA MOŻE ODWOŁAĆ PRACOWNIKA Z URLOPU WYPOCZYNKOWEGO?
Pracodawca ma prawo przerwać urlop pracownika jedynie w przypadku wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności, które wymagają obecności pracownika w pracy. Decyzja o odwołaniu z urlopu musi być uzasadniona. Pracodawca ma obowiązek zwrócić pracownikowi koszty związane z przerwaniem urlopu, takie jak np. koszty anulowanych rezerwacji. Jeśli wskutek odwołania pracownika z urlopu, jego rodzina nie może kontynuować wypoczynku, pracodawca może zostać zobowiązany do pokrycia również tych kosztów.
Decyzja pracodawcy jest poleceniem służbowym i nie może być kwestionowana przez pracownika, nawet jeżeli w jego opinii powrót z urlopu nie jest konieczny. Niewykorzystana część urlopu pozostaje do dyspozycji pracownika i może on wykorzystać ją w innym terminie.
