Składki ZUS opłacane są od właściciela firmy oraz pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenie. To w jaki sposób obliczymy składki ZUS od konkretnej osoby zależy od wielu czynników.
Składki ZUS od właściciela firmy
Właściciel na początku prowadzenie działalności ma możliwość skorzystanie z tak zwanej „Ulgi na start”. Przez pełne sześć miesięcy prowadzenia działalności może opłacać tylko składkę zdrowotną która wynosi 9% z 75% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w ostatnim kwartale roku poprzedniego. W roku 2021 jest to kwota 4 242,38 zł.
Po upływie sześciu pełnych miesięcy można skorzystać z ZUS preferencyjnego liczonej od podstawy nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. ZUS preferencyjny oznacza, iż należy już opłacać składki na ubezpieczenie społeczne – ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Składki w roku 2021 liczone są od podstawy wymiaru wynoszącego 840,00 zł.
| Rodzaj ubezpieczenie | Emerytalne | Rentowe | Wypadkowe | Chorobowe | Zdrowotne |
| Podstawa wymiaru | 840,00 zł | 4 242,38 zł | |||
| Wysokość składki w % | 19,52% | 8% | 1,67% | 2,45% | 9% |
| Kwota składki | 163,97 zł | 67,20 zł | 14,03 zł | 20,58 zł | 381,81 zł |
Po upływie dwóch lat opłacania składki preferencyjnej i osiąganiu niskich dochodów z działalności przedsiębiorca ma możliwość skorzystania z „małego ZUS”. W małym ZUS-ie podstawa wymiaru uzależniona jest od wysokość przeciętnego miesięcznego przychodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym. Składka zdrowotna liczona jest standardowo. Z małego ZUS-u można korzystać przez okres maksymalnie 36 miesięcy – natomiast podstawę należy przeliczać po każdym roku kalendarzowym.
Ostatnią formą jest duży ZUS, który opłacają wszyscy przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą długi okres czasu, lub którym nie przysługują powyższe ulgi. Duży ZUS oznacza że przedsiębiorca opłaca składki na ubezpieczenie społeczne od podstawy nie niższej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W roku 2021 jest to 3155,40 zł.
| Rodzaj ubezpieczenie | Emerytalne | Rentowe | Wypadkowe | Chorobowe | Zdrowotne |
| Podstawa wymiaru | 3 155,40 zł | 4 242,38 zł | |||
| Wysokość składki w % | 19,52% | 8% | 1,67% | 2,45% | 9% |
| Kwota składki | 615,93 zł | 252,43 zł | 52,70 zł | 77,31 zł | 381,81 zł |
Składki ZUS od pracownika zatrudnionego na umowę o pracę
Składki ZUS od zatrudnionego pracownika liczone są od wartości brutto wynikającej z umowy o pracę. Jednak w przypadku pracowników składki są potrącane z wynagrodzenia pracownika jak również finansowane przez pracodawcę.
| Rodzaj ubezpieczenia | Składki pokrywane przez pracodawcę | Składki pokrywane przez pracownika |
| Emerytalne | 9,76% | 9,76% |
| Rentowe | 6,50% | 1,50% |
| Wypadkowe | 1,67% | – |
| Chorobowe | – | 2,45% |
| Zdrowotne | – | 9,00% |
| Fundusz Pracy [FP] | 2,45% | – |
| Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych [FGŚP] | 0,1% | – |
W roku 2021 podstawa przy minimalnym wynagrodzeniu wynosi 2 800,00 zł.
Składki ZUS od pracownika zatrudnionego na umowę zlecenie
W przypadku pracownika zatrudnionego na umowę zlecenie, pod uwagę należy wziąć czy umowa zawarta jest z pracownikiem, który jest też zatrudniony w innej firmie, czy osiąga minimalne wynagrodzenie, czy chce zostać zgłoszony do ubezpieczenia społecznego. Od tych odpowiedzi zależy bowiem sposób naliczenia składek ZUS. Jeśli jest to pracownik, który nie jest nigdzie zatrudniony, do tego chce podlegać pod ubezpieczenie chorobowe składki liczone są od wynagrodzenia brutto należnego za miesiąc pracy w następujący sposób:
| Rodzaj ubezpieczenia | Składki pokrywane przez pracodawcę | Składki pokrywane przez pracownika |
| Emerytalne | 9,76% | 9,76% |
| Rentowe | 6,50% | 1,50% |
| Wypadkowe | 1,67% | – |
| Chorobowe | – | 2,45% |
| Zdrowotne | – | 9,00% |
| Fundusz Pracy [FP] | 2,45% | – |
| Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych [FGŚP] | 0,1% | – |
W związku z powyższym obliczenie składki ZUS uzależnione jest od wielu czynników. Należy brać pod uwagę nie tylko formę w jakie osoba jest zgłoszona do ZUS ale również preferencje jakie jej dotyczą – na przykład czy chce podlegać pod dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.
