W każdym kraju europejskim obowiązują różne regulacje w zakresie praw pracowniczych. Prawo pracy w Polsce reguluje głównie Kodeks Pracy. W tym artykule omówione zostaną różnice w zakresie: wymiaru urlopu, czasu pracy oraz urlopów macierzyńskich i rodzicielskich w Polsce i w innych wybranych krajach europejskich.
Prawo pracy- różnice w urlopach wypoczynkowych
W Polsce urlop wypoczynkowy przysługuje każdemu zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę. Wymiar urlopu zależy od dotychczasowego stażu pracy pracownika do którego wlicza się także okres edukacji.
- 20 dni na rok kalendarzowy dla pracownika ze stażem pracy poniżej 10 lat
- 26 dni na rok kalendarzowy dla pracownika ze stażem pracy co najmniej 10 lat.
W innych krajach europejskich wygląda to następująco:
Niemcy
Minimalny wymiar urlopu w Niemczech wynosi 24 dni (w przypadku 6-dniowego tygodnia pracy). Jeśli pracownik pracuje 5 dni tygodniowo, ustawowo należy mu się 20 dni (4 tygodnie). Pracownik musi przepracować co najmniej 6 miesięcy aby nabyć prawo do urlopu wypoczynkowego. W praktyce wymiar urlopu często bywa wyższy. Zwłaszcza w przypadku stosunków pracy, wobec których obowiązuje układ zbiorowy.
Często jest to 25, a nawet 30 dni roboczych. Urlop trzeba wykorzystać najpóźniej do 31 marca kolejnego roku. Po tym terminie prawo do urlopu przepada.
Wielka Brytania
Pracownik, wykonujący pracę na terenie Wielkiej Brytanii prawo do urlopu nabywa z dniem rozpoczęcia pracy. Przy zatrudnieniu na pełny etat wymiar urlopu wynosi 5 tygodni, czyli 28 dni dla osoby pracującej 5 dni w tygodniu. Pracodawca może zwiększyć roczny wymiar płatnego urlopu.
Termin wnioskowania o urlop powinien dwukrotnie przekraczać długość urlopu, o który wnioskuje pracownik np. jeśli pracownik wnioskuje o tydzień urlopu, powinien powiadomić o tym pracodawcę 2 tygodnie wcześniej.
Francja
Pracownik we Francji uzyskuje prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego po 10 dniach pracy w danej firmie. Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od liczby dni przepracowanych w ciągu tzw. roku urlopowego – od 1 czerwca bieżącego roku do 31 maja następnego roku. Za każdy przepracowany miesiąc pracownikowi przysługuje 2,5 dnia urlopu, co w sumie daje 30 dni roboczych urlopu.
We Francji co najmniej 12 dni urlopu musi przypadać w okresie od 1 maja do 31 października. Choroba w trakcie urlopu nie wpływa na jego wydłużenie jak w przypadku polskich przepisów.
Hiszpania
Minimalny urlop wypoczynkowy wynosi w Hiszpanii 30 dni, z weekendami. Wolne przysługuje każdemu pracownikowi, niezależnie od przepracowanego czasu. Hiszpanie mają jeszcze prawo do dni wolnych od pracy np. z okazji ślubu- 15 dni, przeprowadzki- 2 dni.
Prawo pracy- różnice w czasie pracy
40-godzinny tydzień pracy to standard przyjęty przez wiele przedsiębiorstw w Europie i na świecie. Prawo Pracy w Polsce stanowi, że w skali tygodnia (w okresie rozliczeniowym) – tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Prawo pracy stanowi również, że każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku.
W tych Państwach przykładowo pracuję się mniej niż 40 godzin w tygodniu:
- Irlandia- 39 godzin tygodniowo
- Włochy- 38 godzin tygodniowo
- Dania- 37 godzin tygodniowo
- Francja- 35 godzin tygodniowo
Odpoczynki w pracy w wielu krajach europejskich wyglądają inaczej niż w Polsce. W naszym kraju prawo pracy wprowadza regulacje, że pracownikowi przysługuje przerwa trwająca co najmniej 15 minut, która wliczana jest do czasu pracy, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin.
Wiele europejskich państw: Hiszpania, Grecja, Portugalia czy południowe Włochy, to kraje gdzie w połowie dnia idzie się na wypoczynek. Siesta w Hiszpanii trwa od 14:00 do 17:00, nie załatwimy w tych godzinach nic w urzędach, bankach, czy biurach. Grecy natomiast zaczynają pracę z reguły o 9 kończąc ją o 17, a w trakcie dnia mają sieste trwająco od 13 do 15. W Portugali wszystkie placówki oprócz sklepów mają przerwą na lunch. Przerwa ta trwa od 13 do 14.30. We Włoszech wiele urzędów, punktów handlowych, instytucji, restauracji oraz sklepów ma przerwę w ciągu dnia. Włoska sjesta trwa od 13/13.30 do 15.30/16.
Prawo pracy każdego z krajów europejskich wygląda inaczej w zakresie trwania urlopów rodzicielskich. W Finlandii, na Litwie, w Wielkiej Brytanii i na Chorwacji wygląda to następująco
- Finlandia
Kobieta spodziewająca się dziecka może rozpocząć urlop macierzyński na 7 tygodni przed terminem planowanego porodu. Następnie rząd pokrywa 16 dodatkowych tygodni płatnego urlopu macierzyńskiego z budżetu, niezależnie od tego, czy kobieta pracuje, jest bezrobotna lub jest studentem Kraj ten oferuje również osiem tygodni płatnego urlopu ojcowskiego. Matce opiekującej się pociechą w domu przysługuje prawo do wynagrodzenia.
- Litwa
Kobiety otrzymują prawo do 18 tygodni 100%-płatnego urlopu, a ojcowie – do 4 tygodni. Dodatkowo obojgu rodzicom przysługuje do podziału łącznie 156 tygodni wolnego. Mogą oni zdecydować, czy chcą w tym czasie otrzymywać 100 proc. wynagrodzenia przez pierwsze 52 tygodni, czy 70 proc. przez pierwsze 104 tygodnie (do ukończenia przez dziecko 2 lat). Pozostałe tygodnie są niepłatne.
- Wielka Brytania
Długość urlopu rodzicielskiego w Wielkiej Brytanii to 365 dni. Brytyjscy rodzice mogą podzielić się urlopem rodzicielskim: mama ma obowiązek wziąć 2-tygodniowy urlop macierzyński, a w pozostałym czasie zarówno tata, jak i mama mają prawo do wolnych dni na opiekę nad dzieckiem.
- Chorwacja
Chorwacja jest krajem oferującym najlepsze warunki pod względem świadczeń dla młodych matek w Europie. W Chorwacji matki mają prawo do sześciu miesięcy godnego wynagrodzenia. Za takie TUC uznaje ekwiwalent co najmniej dwóch trzecich pensji sprzed urlopu lub więcej niż £840. Długość urlopu rodzicielskiego to 410 dni.
Podsumowanie
Prawo pracy w Polsce w porównaniu do zagranicznych regulacji znacznie się różni. Dlatego przed planowaniem dłuższego pobytu w którymś z krajów europejskich warto się zapoznać z obowiązującymi tam przepisami, ponieważ prawo pracy w innych krajach może nas bardzo zaskoczyć zarówno pozytywnie jak i negatywnie.
Dość oczywiste przepisy obowiązujące w Polsce mogą nie obowiązywać w innych krajach.
Prawo pracy- zmiany od 2022 r.- zapoznaj się z najnowszymi przepisami- kliknij w link.
