Usługi transportowe należą do tego rodzaju działalności, w której określenie stawki podatku VAT nie zawsze jest oczywiste, szczególnie w przypadku transportu międzynarodowego. Charakter branży sprawia, że musimy określić miejsce opodatkowania, a co za tym idzie stawkę podatku VAT.
Transport rzeczy (towarów)
Usługi transportowe (transport towarów) na rzecz podatnika
Co do zasady transport drogowy towarów opodatkowany jest 23% stawką podatku VAT.
Zgodnie z ogólną zasadą z art. 28b ust. 1 miejscem świadczenia usług (w tym transportu towarów) na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Podmiot świadczący usługę na rzecz podatnika z innego państwa nie jest zatem zobowiązany do rozliczenia podatku VAT.
Co to oznacza w praktyce? Firma transportowa z siedzibą w Polsce świadcząca usługi transportowe dla kontrahenta z siedzibą w innym państwie nie opodatkowuje usługi podatkiem VAT w Polsce. Wystawia wówczas fakturę bez wartości podatku VAT, najczęściej wpisując określenie „np” oznaczające „nie podlega” w miejscu określenia stawki podatku VAT. Co istotne, na fakturze powinno się również znaleźć określenie „odwrotne obciążenie”.
W tym miejscu należy również podkreślić, że zgodnie z art. 28b ust. 2 w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba lub miejsce świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności.
Usługi transportowe (transport towarów) na rzecz niepodatnika
W przypadku świadczenia usług na rzecz klienta nie będącego podatnikiem zastosowanie mają inne przepisy w zakresie określenia stawki podatku VAT. W myśl bowiem art. 28f ust. 2 miejscem świadczenia usług transportu towarów na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce, w którym odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości.
Mogą zatem pojawić się sytuację, że usługa opodatkowana będzie w kilku krajach, proporcjonalnie do ilości przejechanych kilometrów.
Wyjątek stanowi jednak wewnątrzwspólnotowa usługa transportu towarów, tj. w przypadku, gdy rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich, na rzecz podmiotów niebędących podatnikami miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie transport towarów się rozpoczyna (załadunek towarów).
Międzynarodowy transport towarów
W określonych przypadkach przedsiębiorca może zastosować stawkę podatku VAT w wysokości 0%. Stawka 0% ma zastosowanie do usług transportu międzynarodowego (art. 83 ust. 3 pkt. 1), do którego zalicza się przewóz lub inny sposób przemieszczania się towarów:
- z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE, a zatem przewóz towarów z Polski poza granice UE
- z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium kraju, a zatem przewóz towarów z terytorium państwa niebędącego członkiem UE na terytorium Polski
- Z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju (tranzyt), a zatem przewóz tranzytowy przez terytorium Polski podczas transportu towarów pomiędzy dwoma państwami niebędącymi państwami członkowskimi UE
- z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE lub
z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, jeżeli trasa przebiega na pewnym odcinku przez terytorium kraju, a zatem przewóz tranzytowy przez terytorium Polski podczas transportu towarów pomiędzy państwem członkowskim UE państwem nienależącym do UE
Ponadto obniżoną do 0% stawkę podatku VAT stosuje się również do:
- usług transportu towarów, jeżeli transport ten wykonywany jest w całości na terytorium kraju i stanowi część usługi transportu międzynarodowego
- wewnątrzwspólnotowych usług transportu towarów, jeżeli transport ten stanowi część usługi transportu międzynarodowego (poprzez wewnątrzwpólnotową usługę transportu towarów należy rozumieć transport towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich)
- usług transportu towarów świadczonych na rzecz podatnika będącego usługobiorcą tych usług, posiadającego na terytorium kraju siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności lub stałe miejsce zamieszkania, jeżeli transport ten wykonywany jest w całości poza terytorium kraju:
- z miejsca wyjazdu (nadania) na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) poza terytorium UE lub
- z miejsca wyjazdu (nadania) poza terytorium UE do miejsca przyjazdu (przeznaczenia) na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju
Usługi transportowe – Transport osób
Transport drogowy osób co do zasady opodatkowany jest 8% stawką podatku VAT.
Nawiązując do art. 28f ust. 1 miejscem świadczenia usług transportu pasażerów jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości. W związku z powyższym jeśli przewoźnik wykonuje transport poza terytorium Polski wówczas płaci podatek VAT w każdym państwie, przez które przejeżdża.
W przypadku transportu pasażerów nie ma znaczenia czy kontrahent jest podatnikiem czy niepodatnikiem.
Świadczenie usług transportowych w ruchu międzynarodowym może być sporym wyzwaniem w zakresie właściwego rozliczenia podatkowego. Należy dokładnie przeanalizować każdą zrealizowaną usługę pod kątem właściwego określenia miejsca opodatkowania oraz określenia odpowiedniej stawki podatku VAT.
