Praca zdalna – definicja
Obowiązujące od dnia 7 kwietnia 2023 r. przepisy definiują, że praca zdalna to praca, która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przed pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (art. 67 18 k.p.). Oznacza to, że praca zdalna może być całkowita, hybrydowa lub okazjonalna.
Jak było wcześniej?
Praca zdalna to nowe pojęcie w Kodeksie Pracy. Wcześniej pracę można było świadczyć zdalnie:
- w formie telepracy – wraz ze zmianą Kodeksu Pracy znikają dotyczące jej przepisy, czym zgodnie określone w porozumieniu lub regulaminie warunki stosowania telepracy, a także wykonywanie pracy w formie telepracy na podstawie wniosku pracownika będą mogły być stosowane nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie zmian uchylających przepisy dotyczące telepracy, tj. do dnia 7 października 2023 r.
- na podstawie ustawy covidowej, która umożliwiała pracodawcy wydanie takiego polecenia w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19,
- w ramach stosowanej przez wielu pracodawców, choć nieuregulowanej praktyki, zgodnie z którą okazjonalnie pracownik mógł pracować z domu – co najczęściej było formą benefitu.
Pracodawca musi uwzględnić wniosek o pracę zdalną złożony przez:
- pracownika – rodzica dziecka m.in. legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności,
- pracownicę w ciąży,
- pracownika wychowującego dziecko do 4. roku życia,
- pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Procedura wdrażania pracy zdalnej
Jeżeli u pracodawcy działają związki zawodowe:
Krok 1. Pracodawca przedstawia zakładowej organizacji związkowej projekt porozumienia, które określa zasady wykonywania pracy zdalnej.
Krok 2. W ciągu 30 dni od dnia przedstawienia projektu porozumienia pracodawca i związkowcy zawierają porozumienie określające zasady wykonywania pracy zdalnej.
Krok 3. Jeżeli w terminie 30 dni od dnia przedstawienia projektu porozumienia przez pracodawcę nie dojdzie do zawarcia porozumienia, pracodawca samodzielnie określa zasady wykonywania pracy zdalnej w regulaminie, uwzględniając ustalenia podjęte z zakładowymi organizacjami związkowymi w toku uzgadniania porozumienia.
Jeżeli u pracodawcy nie działają związki zawodowe:
Krok 1. Pracodawca konsultuje projektowany regulamin określający zasady wykonywania pracy zdalnej z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
Krok 2. Pracodawca samodzielnie ustala treść regulaminu wykonywania pracy zdalnej,
Jeżeli nie zostało zawarte porozumienie określające zasady wykonywania pracy zdalnej, albo nie został wydany regulamin wykonywania pracy zdalnej:
Krok 1. Pracodawca określa zasady wykonywania pracy zdalnej w wydanym pracownikowi poleceniu
wykonywania pracy zdalnej albo w porozumieniu zawartym z pracownikiem.
Ryczałt albo ekwiwalent pieniężny za pracę zdalną
Pracodawca jest odpowiedzialny za zapewnienie pracownikowi materiałów i narzędzi pracy zdalnej. Jest jednak możliwe używanie przez pracownika prywatnych narzędzi pracy w przypadku (np. komputer), w którym obie strony stosunku pracy tak ustalą. Pracownikowi przysługuje wówczas ekwiwalent pieniężny w wysokości ustalonej z pracodawcą. Obowiązek wypłaty ekwiwalentu może być zastąpiony obowiązkiem wypłaty ryczałtu, którego wysokość będzie odpowiadać przewidywanym kosztom ponoszonym przez pracownika w związku z pracą zdalną.
Wniosek o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków
Wniosek może być złożony w formie papierowej lub elektronicznej. Strony ustalają termin przywrócenia poprzednich warunków wykonywania pracy, nie dłuższy niż 30 dni od dnia otrzymania wniosku. Jeśli nie dojdzie do porozumienia to przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy następuje w dniu następującym po upływie 30 dni od dnia otrzymania wniosku.
UWAGA! Praca zdalna może być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym.
Przed dopuszczeniem do wykonywania pracy zdalnej pracownik potwierdza w oświadczeniu składanym w postaci papierowej lub elektronicznej zapoznanie się z przygotowaną przez pracodawcę oceną ryzyka zawodowego oraz informacją zawierającą zasady bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej oraz zobowiązuje się do ich przestrzegania.
