Przedsiębiorcy borykający się z trudnościami, zwłaszcza o charakterze ekonomicznym, mają możliwość zawieszenia funkcjonowania działalności gospodarczej. Opcja ta stanowi alternatywę wobec całkowitej likwidacji. W okresie zawieszenia można liczyć na zwolnienie ze składek ZUS oraz opłaty podatku dochodowego, w konsekwencji czego nie ma obowiązku składania deklaracji ZUS i VAT. W obecnym czasie wiele decyzji o czasowym zawieszeniu działalności podyktowanych jest obostrzeniami związanymi z sytuacją epidemiologiczną.
Zasady wstrzymania działalności gospodarczej
Każdy przedsiębiorca bez względu na formę organizacyjną, który nie zatrudnia pracowników, bądź zatrudnia, ale przebywają oni na urlopach macierzyńskich, rodzicielskich albo wychowawczych ma prawo zawiesić funkcjonowanie firmy z dowolnego powodu i na dowolnie długi okres. Jednakże okres ten nie może być krótszy niż 30 dni. Podmiot wpisany do CEIDG ma prawo zawiesić działalność na czas nieokreślony albo na czas określony, nie krótszy niż 30 dni. Natomiast przedsiębiorca wpisany do KRS na okres od 30 dni do 24 miesięcy. W przypadku spółki cywilnej zgodę na zawieszenie działalności muszą wyrazić wszyscy wspólnicy.
W trakcie przerwy w funkcjonowaniu firmy przedsiębiorca nie może wykonywać działalności, a tym samym osiągać z niej przychodów. Wszakże jego prawem jest m.in.
- wykonywanie czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywanie zawartych wcześniej umów,
- przyjmowanie należności powstałych przed zawieszeniem,
- zbywanie własnych środków trwałych i wyposażenia,
- regulowanie zobowiązań powstałych przed zawieszeniem,
- osiąganie przychodów sprzed zawieszenia.
Wpływ na podatek dochodowy
W okresie zawieszenia amortyzacji nie podlegają nieużywane środki trwałe, gdyż przepisy nakazują wstrzymanie jej naliczania od miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zawieszenie. Odpisy amortyzacyjne będą ponownie naliczane wraz ze wznowieniem działalności. Wyjątek stanowi przypadek, gdy dany składnik majątku firmy jest wykorzystywany, nawet podczas zawieszenia np. lokal biurowy. Amortyzacja jest nieprzerwanie naliczana i uwzględniana w kosztach podatkowych, tylko tych składników, które nie świadczą o prowadzeniu bieżącej działalności zarobkowej.
Przychody z bieżącej działalności nie mogą być osiągane, co nie wyklucza prawa do dbałości o źródło przychodów. W tym celu przedsiębiorca może przykładowo przyjmować zaliczki/przedpłaty na poczet dostaw towarów i usług, które będą wykonane po wznowieniu działalności gospodarczej. Podatnik może również odpłatnie zbywać środki trwałe i elementy wyposażenia firmy, co spowoduje powstanie przychodu, który wpłynie na podatek dochodowy w późniejszym czasie.
Podobnie jak w przypadku przychodów, przedsiębiorca ma prawo do ponoszenia i rozliczenia innych kosztów uzyskania przychodów. Koszty te stanowić mogą wyżej opisane odpisy amortyzacyjne od niektórych środków trwałych, a także koszty czynszu, najmu i dzierżawy, opłaty leasingowe, rachunki za firmowy telefon, opłaty bankowe związane z prowadzeniem firmowego konta bankowego, podatek od nieruchomości oraz koszty związane z zabezpieczeniem mienia firmowego.
Zawieszenie działalności gospodarczej a podatek VAT
Z reguły w okresie zawieszenia nie ma obowiązku składania deklaracji za okresy rozliczeniowe w których firma nie funkcjonuje. Od tej reguły są jednak wyjątki. Z obowiązku składania deklaracji VAT zwolnieni nie są podatnicy dokonujący korekty proporcji czy deklaracji VAT oraz importu usług i dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Ponadto zwolnienia nie odnoszą się do okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego, a także tych w ramach, których podatnik jest zobowiązany rozliczyć podatek z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
Zawieszenie działalności gospodarczej a ZUS
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, po wcześniejszym złożeniu wniosku do CEIDG, nie ma obowiązku zgłoszenia zawieszenia do ZUS. Zakład Ubezpieczeń społecznych na podstawie wniosku z CEIDG przygotowuje odpowiednie formularze wyrejestrowania z ubezpieczeń. W przypadku, gdy przedsiębiorca przed zawieszeniem zatrudniał pracowników i rozwiązał z nimi umowy, ma obowiązek wyrejestrować pracowników oraz członków ich rodzin z ubezpieczeń ZUS.
Przedsiębiorca w trakcie okresowego zaprzestania działalności nie podlega ubezpieczeniom ZUS, a także nie może dobrowolnie zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.
