Jeśli emeryt lub rencista podejmie działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego (za którą uznawane jest zatrudnienie, służba lub inna praca zarobkowa albo prowadzenie pozarolniczej działalności, w tym wykonywane za granicą) lub tzw. służbę mundurową, zobowiązany jest do niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie ZUS, ze wskazaniem wysokości osiąganego z tego tytułu przychodu. W praktyce polega to na złożeniu przez emeryta lub rencistę oświadczenia, np. na formularzu EROP, w jakiej wysokości zamierza on osiągać przychody, tj.:
- niepowodującej zawieszenia ani zmniejszenia świadczenia lub
- powodującej zmniejszenie świadczenia, czy też
- powodującej zawieszenie świadczenia.
Należy przypomnieć, iż graniczne kwoty przychodu wynoszą tu odpowiednio:
- dolna – 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS,
- górna – 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa wyżej.
Obowiązek powiadomienia ZUS o zatrudnieniu emeryta lub rencisty i o wysokości osiąganego przez niego przychodu spoczywa także odpowiednio na pracodawcy i zleceniodawcy, a w przypadku osoby pełniącej służbę – na właściwej komórce kadrowej. Nie dotyczy to jednak emerytów, którzy przed podjęciem działalności zarobkowej ukończyli wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Oni bowiem mogą osiągać dodatkowe przychody już bez żadnych ograniczeń.
OŚWIADCZENIE
W zależności od treści złożonego przez świadczeniobiorcę oświadczenia, do czasu jego zmiany, emerytura lub renta jest odpowiednio wypłacana w pełnej należnej wysokości lub stosownie zmniejszana albo prawo do świadczenia podlega zawieszeniu.
Ostateczne rozliczenie świadczenia następuje jednak dopiero po zakończeniu danego roku kalendarzowego, w oparciu o informację o łącznej kwocie przychodu osiągniętego w ubiegłym roku kalendarzowym. Termin na jej złożenie przez świadczeniobiorcę i zatrudniający go podmiot, co do zasady, upływa z końcem lutego danego roku. Ponieważ jednak w 2020 r. dzień 29 lutego przypada na sobotę, ulega on przesunięciu na najbliższy dzień roboczy, tj. na 2 marca 2020 r.
Istnieją dwa sposoby rozliczania świadczeń, tj. rozliczenie roczne i miesięczne. Przyjmowany jest sposób wybrany przez świadczeniobiorcę lub (przy braku takiego wskazania) dla niego korzystniejszy. Dlatego też płatnik składek powinien wykazać zarobki uzyskane przez emeryta lub rencistę z rozbiciem na poszczególne miesiące rozliczanego roku.
