Głównym przywilejem czynnych podatników VAT, jest możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, co oznacza zmniejszenie kwoty podatku do zapłaty do urzędu skarbowego. Termin możliwości odliczenia podatku VAT od towarów i usług budzi wiele wątpliwości podatników ze względu na liczne przepisy w tym zakresie. W tym artykule zostanie omówiona problematyka tego odliczenia w odniesieniu do różnego rodzaju faktur, a także faktur dokumentujących import usług i wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów.
Bazowy termin odliczenia podatku VAT
Czynnemu podatnikowi VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego tylko wtedy, gdy wydatki są ściśle związane ze świadczonymi przez niego usługami, objętymi podatkiem od towarów i usług. Ponadto przedsiębiorca ma obowiązek posiadać odpowiedni dla niego dokument, pozwalający na odliczenie z podatku VAT, potwierdzający zakup towaru lub usługi.
Aby móc odliczyć podatek naliczony należy zachować obowiązujący termin do odliczenia podatku VAT. Zgodnie z art. 86 część 10 ustawy o VAT przedsiębiorca ma prawo odliczyć podatek VAT w deklaracji złożonej w momencie powstania obowiązku podatkowego (po stronie dostawcy lub usługodawcy) w związku z nabytymi lub importowanymi przez podatnika towarami
i usługami.
Powyżej wymienione warunki są niezbędne do zwolnienia z podatku VAT, ale nie są wystarczające. Zgodnie z art. 86 ust. 10b 1 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.
W sytuacji, gdy czynny podatnik VAT prowadzący działalność gospodarczą nie dokona odliczenia
w momencie powstania obowiązku podatkowego w związku z dokonaną transakcją, to ma możliwość dokonać takiego odliczenia w rozliczeniu za jeden z dwóch lub trzech kolejnych okresów rozliczeniowych.
Przedsiębiorca rozliczający się miesięcznie z podatku VAT, przysługuje trzy miesiące na odliczenie podatku, a podatnik, który zadeklarował rozliczenie kwartalne aż dwa kwartały. Pamiętajmy jednak, że nie każdy przedsiębiorca ma możliwość zastosowania kwartalnego rozliczenia, przywilej ten nie obejmuje nowych podatników VAT (przez okres pierwszych 12 miesięcy od miesiąca, w którym dokonano rejestracji do VAT-u).
Faktury dostarczone z opóźnieniem
Przedsiębiorca ma prawo do odliczenia podatku VAT tylko wtedy, gdy powstał obowiązek podatkowy, a z drugiej strony może to zrobić dopiero w momencie otrzymania faktury. Obydwa warunki muszą być spełnione jednocześnie. W rezultacie obowiązujące przepisy budzą wątpliwości co do możliwości odliczenia podatku VAT od faktur otrzymanych po terminie. Załóżmy, że dana osoba prowadzi działalność gospodarczą, rozlicza się miesięcznie i dokonuje zakupu w marcu, ale fakturę otrzymuje dopiero w lipcu. Nie posiadając dokumentu potwierdzającego transakcję podatnik nie ma możliwości pomniejszyć podatku należnego o kwotę podatku naliczonego za marzec i kolejne 3 miesiące. W takim przypadku przedsiębiorca ma prawo do odliczenia podatku VAT według daty otrzymania dokumentów, czyli w lipcu lub w trzech kolejnych okresach rozliczeniowych. Pogląd ten prezentowany jest w osobistej interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 16 września 2013 r. (IPPP3/443-538/13-2/LK).
Trzy okresy rozliczeniowe (dla miesięcznych rozliczeń) i dwa okresy rozliczeniowe (dla kwartalnych rozliczeń) w których przedsiębiorca ma możliwość odliczyć VAT, liczymy począwszy od okresu rozliczeniowego następującego po miesiącu/kwartale powstania obowiązku podatkowego lub otrzymania faktury (bierzemy pod uwagę późniejsze zdarzenie).
Zagubione faktury a prawo do odliczenia VAT w 2024 roku
Jeżeli chcemy odliczyć VAT od faktur, które zostały zagubione i odnalezione po upływie terminu odliczenia, jedynym sposobem na obniżenie kwoty podatku należnego jest skorygowanie pliku JPK_V7. Wymaga to złożenia korekty za okres, w którym podatnik miał prawo do odliczenia podatku, jednak nie później niż w ciągu 5 lat od początku roku, w którym to prawo powstało (zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT).
Należy pamiętać, że jeśli podatnik ma nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym, przenoszoną na kolejne okresy rozliczeniowe, skorygowanie pliku JPK_V7 za dany miesiąc lub kwartał oznacza konieczność korygowania wszystkich kolejnych części deklaracji JPK_V7. W takiej sytuacji warto rozważyć, czy kwota VAT do odliczenia z danej faktury jest warta dodatkowych formalności związanych ze składaniem korekt JPK.
Termin odliczenia podatku VAT a duplikaty faktur
Termin odliczenia VAT z duplikatu faktury zależy od tego, czy pierwotna faktura wcześniej dotarła do podatnika, a następnie zaginęła lub została zniszczona, czy też przedsiębiorca nigdy jej nie otrzymał.
Jeżeli podatnik otrzymał oryginał faktury i odliczył na jego podstawie VAT, to duplikat jedynie potwierdza prawo do odliczenia, a data jego wystawienia nie ma znaczenia. W przypadku, gdy pierwotna faktura dotarła do nabywcy, ale zaginęła lub została zniszczona przed wpisaniem jej do rejestru zakupów, podatnik ma prawo do odliczenia VAT w dacie otrzymania oryginału faktury lub w dwóch/trzech kolejnych okresach rozliczeniowych, w zależności od częstotliwości rozliczeń VAT. W takim przypadku podatnik musi wystąpić do kontrahenta o wystawienie duplikatu. Jeśli duplikat zostanie otrzymany po upływie tego terminu, jedyną możliwością odliczenia podatku naliczonego będzie skorygowanie odpowiedniego pliku JPK_V7.
Data wystawienia duplikatu ma znaczenie tylko wtedy, gdy oryginalna faktura nie dotarła do przedsiębiorcy kupującego usługę lub towar. W takiej sytuacji duplikat jest traktowany jak oryginał, co pozwala podatnikowi na odliczenie VAT w okresie, w którym otrzymał duplikat, lub w kolejnych okresach rozliczeniowych. Ważne jest, aby przedsiębiorca pamiętał, że musi udowodnić, iż oryginalna faktura do niego nie dotarła. Jeśli nie można tego wykazać, lepiej jest skorygować odpowiedni plik JPK_V7, aby odliczyć podatek i uniknąć potencjalnych problemów podczas kontroli.
Import usług i WNT
W przypadku importu usług i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, zgodnie z art. 86 ust. 10b pkt 3, przedsiębiorca ma prawo obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w okresie, w którym powstał obowiązek podatkowy, pod warunkiem, że kwota podatku należnego z tych transakcji jest uwzględniona w deklaracji podatkowej, w której należy rozliczyć ten podatek. Jeśli termin odliczenia VAT upłynął, przedsiębiorca może skorygować plik JPK_V7 za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, wykazując zarówno podatek VAT należny, jak i naliczony, co sprawia, że transakcja jest neutralna podatkowo. Sposób rozliczenia importu usług i WNT z faktur korygujących zależy od przyczyny wystawienia korekty.
