Amortyzacja jest jednym z kluczowych pojęć związanych z zarządzaniem środkami trwałymi. W skrócie, jest to proces rozliczania kosztów używania i zużywania danego środka trwałego w czasie. W praktyce oznacza to rozłożenie tych kosztów na lata, co pozwala na bardziej precyzyjne uwzględnienie zużycia danego środka trwałego i zmniejszenie podatku dochodowego.
Dlaczego jest to ważne?
Otóż, poprawne rozliczanie amortyzacji ma ogromne znaczenie zarówno dla przedsiębiorstw, jak i z punktu widzenia przepisów podatkowych. Amortyzacja środków trwałych polega na stopniowym zużyciu składników majątku poprzez tak zwane odpisy amortyzacyjne, które dokonywane są co miesiąc przez określony czas. Czas trwała i wartość odpisów amortyzacyjnych uzależniona jest od amortyzowanego składnika.
Czym jest środek trwały?
Do środków trwałych zaliczamy rzeczowe składniki majątku, których przewidywany okres użytkowania jest dłuższy niż 1 rok, kompletne, zdatne do użytku i wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy:
- budowle,
- budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
- maszyny, urządzenia, środki transportu oraz inne przedmioty.
PROCES USTALANIA AMORTYZACJI
Aby przeprowadzić prawidłowy proces amortyzacji, warto znać kilka podstawowych zasad. Po pierwsze, należy ustalić wartość początkową środka trwałego, czyli jego koszt zakupu lub wartość początkową. Następnie określamy okres amortyzacji, czyli czas, w jakim koszt ten zostanie rozłożony na poszczególne lata. Warto pamiętać, że ustalenie długości okresu amortyzacji zależy od rodzaju i klasyfikacji danego środka trwałego. Kolejnym ważnym krokiem jest wybór konkretnej metody amortyzacji, czyli sposobu, w jaki rozliczamy koszty na kolejne lata. Dwie najpopularniejsze metody to liniowa i degresywna.
RODZAJE AMORTYZACJI:
-
METODA LINIOWA
Metoda liniowa zakłada równomierne rozłożenie kosztów na każdy rok trwania środka trwałego. Polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych ustalanych od wartości początkowej środków trwałych z zastosowaniem rocznej stawki określonej w wykazie stawek amortyzacyjnych. Wartość ustalonego rocznego odpisu jest kwotą stałą przez cały okres amortyzacji.
Przykładowo stawkę liniową możemy zastosować przy zakupie samochodu służącego do działalności gospodarczej. Podstawowa stawka amortyzacji wynosi 20% a okres amortyzacji 5 lat.
-
METODA PRZYŚPIESZONA
Jest jedną z metod amortyzacji, która umożliwia szybsze rozliczanie kosztów i korzystanie z odliczeń podatkowych. Metoda przyspieszona umożliwia przedsiębiorcom większą elastyczność w zakresie zarządzania finansami. Koszty amortyzacji mogą być rozłożone na krótszy okres czasu, co oznacza większą możliwość zwiększenia odpisów amortyzacyjnych i tym samym obniżenie obciążeń podatkowych. To ważne z punktu widzenia optymalizacji kosztów i zwiększenia rentowności. Przedsiębiorcy mają możliwość zastosowania podwyższonej stawki amortyzacji w odniesieniu do używanych środków trwałych. W myśl ustawy o PIT za środki trwałe używane uznaje się te, które przed nabyciem (i pierwszym wprowadzeniem do ewidencji firmy) były wykorzystywane przez okres co najmniej 6 miesięcy. Podana definicja dotyczy środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 KŚT oraz środków transportu. Przedsiębiorca jest w tym przypadku zobowiązany do udowodnienia, że nabyta rzecz była używana, gdy zastosuje podwyższenie amortyzacji.
Przykładowo:
Jeśli przedsiębiorca zakupi samochód, który będzie służył mu w działalności gospodarczej i jednocześnie pojazd ten spełnia wymogi pojazdu używanego, wtedy mamy możliwość zastosowania podwyższonej stawki amortyzacyjnej w wysokości 40% co pozwoliłoby na skrócenie okresu amortyzacji do 2,5 lat.
-
METODA DEGRESYWNA
Metoda degresywna przewiduje większe koszty w pierwszych latach i stopniowe zmniejszanie się tych wydatków w kolejnych latach. W tym przypadku również stawkę ustala się na podstawie Klasyfikacji Środków Trwałych, która jest zwiększana przez określony współczynnik. Warto jednak pamiętać i zweryfikować czy dany środek trwały klasyfikuje się do zastosowania tej metody. Degresywnej metody amortyzacji nie można stosować do środków trwałych zaliczonych do grup 1 i 2 KŚT oraz do grupy 3–6 i 8 Klasyfikacji, które nie są maszynami i urządzeniami.
-
JEDNORAZOWA AMORTYZACJA ŚRODKÓW TRWAŁYCH
Jednorazowa amortyzacja pozwala na zaliczenie całego kosztu danego środka trwałego na koszty podatkowe w jednym okresie rozliczeniowym. Środki trwałe i wartości niematerialne i prawne o wartości poniżej 10 000 zł można ująć bezpośrednio w kosztach, bez konieczności wprowadzania do środków trwałych i dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Jednorazową amortyzację można również dokonać w ramach pomocy de minimis. Mogą z niej skorzystać przedsiębiorcy, którzy dopiero co rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej jak i tak zwani mali podatnicy. Należy pamiętać, że amortyzacją jednorazową mogą zostać objęte wyłącznie składniki majątku zaliczane do grup 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych.
Jak możemy oszczędzić na podatkach dzięki amortyzacji środka trwałego?
Istnieje kilka strategii, które warto wziąć pod uwagę. Po pierwsze, wybierając odpowiednią metodę amortyzacji, możemy dostosować koszty podatkowe do realnej wartości zużycia danego składnika majątku. Warto porównać różne opcje i wybrać tę, która najlepiej odzwierciedla faktyczne korzystanie z danego środka trwałego.
Kolejnym sposobem na oszczędzanie jest dokładne śledzenie przepisów podatkowych dotyczących amortyzacji. Przepisy te mogą różnić się w zależności od środka trwałego, dlatego warto być na bieżąco i korzystać z ewentualnych preferencyjnych stawek amortyzacyjnych. Co więcej specjaliści z zakresu księgowości i podatków mogą pomóc przedsiębiorcom w precyzyjnym obliczeniu kosztów amortyzacji, śledzeniu zmian przepisów czy wskazaniu najkorzystniejszych rozwiązań podatkowych.
Podsumowując, amortyzacja środka trwałego to nie tylko proces księgowy, ale także szansa na oszczędności podatkowe. Zrozumienie zasad i dostosowanie ich do specyfiki naszej działalności może przynieść realne korzyści dla naszej firmy.
