W transakcjach między przedsiębiorcami kłopotliwe jest dochodzenie odsetek przewidzianych ustawą. Powodują one kłopoty z dalszym zawieraniem kontraktów oraz doprowadzają do problemów ze współpracą. Tymczasem istnieją branże, w których odsetki za nieterminowe wykonanie zobowiązań są powszechne i naliczane standardowo. Jak i od kiedy można je stosować?
40 euro od dłużnika na początek – jako koszt dochodzenia roszczenia
W zależności od zapisów umownych strony mogą żądać różnej wysokości odsetek. Niezależnie jednak od ich dochodzenia i wskazania terminu ich prawidłowej zapłaty w umowie, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek wierzycielowi, bez obowiązku wezwania do zapłaty poniższej kwoty, przysługuje równowartość 40 euro przeliczonego na złote według średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.
Powyższa kwota stanowi pierwszą i podstawową sankcję upominawczą, jaką wierzyciel może egzekwować od dłużnika, a która pokrywa podstawowe koszty dochodzenia wierzytelności (np. przygotowania i wysyłki nakazu zapłaty). Wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę, o które może wnosić do dłużnika.
Odsetki umowne za opóźnienie w transakcjach handlowych
Odsetki maksymalne za opóźnienie między przedsiębiorcami – ustalone umownie wynoszą dwukrotność odsetek ustawowych. Ich wysokość nie może przekroczyć 14%. Umowa może zatem przewidywać, że strony ustalają za opóźnienie w świadczeniu odsetki w wartości xx%. Jeżeli strony ustalą wartość wyższą niż 14% – należą się odsetki 14% w stosunku rocznym.
Możliwe jest również oznaczenie wysokości odsetek w innej wartości niż maksymalne – np. 2%, 5%, 7% itd. W przypadku ich oznaczenia, takie odsetki stosować należy co do zasady do dłużnika pozostającego w zwłoce.
Inaczej jest, gdy strony w umowie między przedsiębiorcami nie przewidują żadnego zapisu na temat odsetek …
Gdy w umowie nie przewidziano terminu zapłaty – odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych
Jeżeli strony transakcji handlowej nie przewidziały w umowie terminu zapłaty, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, po upływie 30 dni liczonych od dnia spełnienia przez niego świadczenia, do dnia zapłaty. Nie trzeba zatem wzywać dłużnika do spełnienia świadczenia, by móc zacząć naliczać odsetki między przedsiębiorcami.
Gdyby natomiast przewidziany był w umowie zapis, że należą się odsetki w określonej wartości należałoby stosować zapisy o odsetkach umownych – naliczanych od dnia wskazanego w wezwaniu dłużnika do zapłaty.
Inaczej jest, gdy strony w umowie między przedsiębiorcami wskazują termin zapłaty. Wówczas zastosowanie znajdują poniżej wskazane zapisy o odsetkach.
Odsetki ustawowe za opóźnienie – gdy termin zapłaty krótszy niż 30 dni
Pewnym standardem jest wyznaczenie stronie 14 dniowego lub 30 dniowego terminu zapłaty należności za wykonanie świadczenia. Przekroczenie tego terminu powoduje, że dłużnik popada w zwłokę. Jeżeli jednak dłużnik zmieści się w wyznaczonym terminie to niezależnie od tego, czy strony ustaliły odsetki umowne, czy też odesłały w umowie do zastosowania odsetek ustawowych za zwłokę – dłużnik spełnia świadczenie i nie musi dopłacać dodatkowo. Odsetki się nie należą, bo spełnił świadczenie terminowo.
Jeżeli strony ustaliły natomiast termin płatności do 30 dni (np. 14 dniowy) i dłużnik popadł w zwłokę, to wierzyciel domagać się może odsetek umownych za przekroczenie 14 dniowego terminu. Do naliczenia takich odsetek musi być wskazane w umowie między stronami.
Brak uregulowań umownych powoduje prawo naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Należę się one wierzycielowi, bez wezwania, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego (np. 14 dniowy) do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:
1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;
2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.
Odsetki ustawowe za opóźnienie – gdy termin zapłaty dłuższy niż 30 dni
Gdy strony transakcji przewidziały w umowie termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych po upływie 30 dni, liczonych od dnia spełnienia swojego świadczenia i doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, do dnia zapłaty, ale nie dłużej niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego.
Sytuacja ta pozwala na żądanie bez wskazanie tego umową odsetek za okres, gdy termin płatności jeszcze nie minął. Gdy natomiast minie i nie nastąpi płatność – zamiast odsetek ustawowych – wierzyciel ma pawo do odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Odsetki ustawowe są niższe niż odsetki za opóźnienie. Wynoszą one w II półroczu 2017 r. 7% w skali roku.
Odsetki ustawowe za opóźnienie – gdy termin zapłaty dłuższy niż 60 dni
Termin zapłaty określony w umowie nie może przekraczać 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, chyba że strony w umowie wyraźnie ustalą inaczej i pod warunkiem że ustalenie to nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela (dotyczy to przede wszystkim dużych kontraktów, gdzie środki przekazywane są w związku z określonymi świadczeniami wzajemnymi).
Jeżeli ustalony w umowie termin zapłaty jest dłuższy niż 60 dni, liczonych od dnia doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, potwierdzających dostawę towaru lub wykonanie usługi, a nie jest spełniony warunek co do ustaleń umownych, które nie są rażąco nieuczciwe dla wierzyciela, wierzycielowi, który spełnił swoje świadczenie, po upływie 60 dni przysługują odsetki ustawowe za zwłokę w transakcjach handlowych.
Źródło: www.vat.pl
